Struikelstenen

Op 8 mei werd het lang verwachte boek over de geschiedenis van de weggevoerde joodse bevolking in onze gemeente gepubliceerd. Een indrukwekkende bijeenkomst in het raadhuis in Leidschendam. Indruk maakte vooral de presentatie van Judith Belinfante, directeur van het Joods Historisch Museum in Amsterdam. Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog was het joodse gezin waarin ze opgroeide woonachtig in Voorburg, aan het Westeinde. Het is een wonder dat het gezin de oorlog overleefde. Met het boek kwam ook het project Stolpersteine in Leidschendam-Voorburg ten einde. Dit project, opgezet door voormalig burgemeester Michiel van Haersma Buma die bij zijn afscheid hiervoor een budget ontving, heeft de afgelopen jaren voor alle meer dan 200 weggevoerde en vermoorde joodse inwoners een Stolperstein gelegd, in vertaling struikelstenen genoemd. 

Bij heel veel huizen in de oudste delen van Voorburg, Leidschendam en Stompwijk zijn die messing stenen van 10 bij 10 centimeter in de stoep gemetseld. Hun namen, geboortejaar en de plaats en datum van hun dood zijn er in gegrift. Als een blijvend gedenkteken voor die inwoners die werden vermoord of door ontbering stierven, alleen maar omdat ze joods waren. Uit het huis waarin ikzelf woon is in oktober 1942 eveneens een joodse familie gedeporteerd, de familie Waisvisz. Eerst naar verzamelkamp Westerbork, toen door naar vernietigingskamp Sobibor. Het maakt nog altijd indruk om ze te zien liggen voor ons huis. Regelmatig staan mensen er even bij stil. Het Koepelfonds heeft een kleine bijdrage geleverd aan deze kleine herinneringsmonumenten voor onze joodse medebewoners. Zowel door een aantal van die struikelstenen te financieren, als door een bijdrage aan het net verschenen boek. Opdat we nooit vergeten!

Door Gregor Rensen, 10 mei 2025